Citroensap is zuurder dan cola. Maar cola is zuurder melk. Melk is weer zuurder dan zeewater. En zeewater is zuurder dan zeepsop. Al die stoffen hebben een eigen zuurgraad. De zuurgraad geeft aan of iets heel zuur is of juist niet. In dit proefje gaan we zuurgraad meten.
Nodig:
- rode kool
- scherp mes
- kokend water
- zeef of koffiefilter
- 2 maatbekers (500 ml.)
- 8 kleine maatbekers (250 ml.)
- ammonia
- natriumbicarbonaat (zuiveringszout)
- soda
- citroensap
- azijn
- Spa Rood (met prik)
Stappen:
Snij eerst de rode kool in kleine stukjes en doe ze in de maatbeker. Ga door met kleine stukjes snijden tot de maatbeker zeker half vol is. Doe er kokend water bij en zorg dat de stukjes rode kool helemaal onder water staan. Laat dit 10 minuten zo staan.
Je kan ondertussen in een kleine maatbeker een mengsel van een beetje water en natriumbicarbonaat en in een andere beker een mengsel van water en soda. Samen met de ammonia, citroensap, azijn en spa rood heb je nu 6 vloeistoffen.
Ga nu weer naar je grote maatbeker met de rode kool. Schenk het water nu voorzichtig in de andere maatbeker door de zeef of je koffiefilter. Het is belangrijk dat je de kleine stukjes kool er goed uitfiltert. Je hebt nu een mooie vloeistof met een kleur die rood, paars of blauwig is.
Schenk een beetje vloeistof in de 6 lege kleine maatbekers. Als je ergens tussen de 50ml. en 100ml. per beker gebruikt heb je genoeg voor alle 6 de maatbekers.
Voeg hierna per beker 1 van de andere vloeistoffen toe. Voeg steeds een klein beetje toe net zolang tot de kleur in de maatbeker veranderd. Let op dat je niet verschillende vloeistoffen mengt!
Vragen:
- Welke kleur krijg je?
- Zet de verschillende kleuren in groepjes bij elkaar, wat valt je op?
- Kan je aan de kleur zien welke stof het zuurst is?
- Kan je ook aan de kleur zien welke het minst zuur is?
Meer weten?
De zuurgraad meet je achterstevoren. Als iets heel zuur is heeft het een lage zuurgraad. Citroenzuur heeft bijvoorbeeld een zuurgraad van 1. Als iets helemaal niet zuur is heeft het juist een hoge zuurgraad. Ammonia heeft een zuurgraad van 11,5. Het getal van de zuurgraad noem je de pH-waarde.
Het is je misschien opgevallen dat zure vloeistoffen het water roder maken en meer neutrale vloeistoffen een paarse kleur geven. Stoffen die helemaal niet zuur zijn (maar een base of alkali) maken het water groen of geel. Dat komt omdat de kleur van de rode kool gevoelig is voor zuur.
Je kan bij de apotheek ook papiertjes krijgen waarmee je de pH-waarde kan meten. Met een papieren pH-meter kan je in het hele huis op onderzoek.
Met bijna dezelfde spullen als uit dit proefje kan je ook een kettingreactie maken. Bij onze vrienden van C3 lees je wat je dan nodig hebt en moet doen.