Botten zorgen ervoor dat je lichaam overeind kan blijven staan. Botten heb je dus nodig. Maar wat zit er in je botten? De witte buitenkant heb je misschien wel eens op een plaatje gezien, maar aan de binnenkant zit ook nog iets. In dit proefje maak je zelf een model van een bot.
Nodig:
- lege rol keukenpapier
- geel/groen schuursponsje
- rood drinkrietje
- rode en blauwe pijpenrager (of wol)
Stappen:
Botten bestaan uit verschillende onderdelen. Van buiten naar binnen kijken we naar 5 verschillende lagen. De buitenste is het hardst, dit is compact bot. Naar binnen zit een laag spongieus been. Dat is een moeilijk woord voor zacht en sponsachtig bot.
Nog verder naar binnen zit het merg. Je hebt geel merg en rood merg. In het rode merg zitten ook nog bloedvaten. Voor dit proefje hebben we een slagader (rood) en een ader (blauw).
Pak eerst het rode drinkrietje. Dit is het rode beenmerg. Duw hier nu de rode en blauwe pijpenrager doorheen. Zorg dat ze aan der andere kant een stukje uitsteken. Je hebt nu de kern van je bot gemaakt.
De volgende stap is het gele beenmerg. In dit proefje gebruiken we hiervoor het gele deel van het schuursponsje. Je kunt die met de groene kant naar beneden leggen en het rietje met de pijpenragers er in het midden op leggen. Als je er dan netjes een rolletje van maakt, heb je een bot met een kern. De groene laag van het schuursponsje is nu het spongieus been geworden.
Om de bloedvaten, het rode beenmerg, het gele beenmerg en het spongieus been op z’n plek te houden hebben we nog een harde buitenlaag nodig: het compacte bot. Je kan de rol voorzichtig in de keukenrol schuiven. Als je de rand een klein beetje laat uitsteken, zie je precies wat welke laag is.
Je hebt nu een bot dat helemaal is opgebouwd uit verschillende lagen. Je kan nu ook antwoord geven op de vraag; Wat zit er in je botten?
Vragen:
- Er zitten twee bloedvaten in je bot, waarom denk je dat er niet een is?
- Voel eens aan je hand, uit hoeveel botjes bestaat je vinger? En uit hoeveel je duim?
- Waarom denk je dat je bot niet hol is?
Meer weten?
Je hebt nu het model van een bot gemaakt. Je kan hem natuurlijk ook veranderen in een bijna echt bot. Dat kan met papier-maché of gips. Wil je meer leren over botten en wat er allemaal bij komt kijken. Kijk dan ook naar dit filmpje van SchoolTV.
Tegenwoordig maken ze ook botten met een printer. Bij Naturalis in Leiden hebben ze dat gedaan om Trix, de T-Rex, af te maken. Ze konden namelijk niet alle botten meer vinden. Misschien dat ze in de toekomst ook botten van mensen kunnen printen in het ziekenhuis.